Depremin yaraları sarılıyor kanun mecliste!

Ülkemizde 6/2/2023 tarihinde yaşanan ve gerek şiddeti ile etkilediği alan gerekse yarattığı hasar
nedeniyle “yüzyılın depremi” olarak nitelendirilen deprem afetleri neticesinde 8/2/2023 tarihi itibarıyla
3 ay süreyle olağanüstü hal ilan edilmiş ve olağanüstü hal dönemi boyunca afetlerin ekonomik ve
sosyal yaşam üzerindeki etkilerinin azaltılması amacıyla Anayasanın ve ilgili kanunların verdiği
yetkiler çerçevesinde gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
Bu çerçevede Kanun Teklifiyle, deprem afetleri nedeniyle ortaya çıkan finansman ihtiyacının
karşılanmasına katkı sağlanmasını teminen bir defaya mahsus olmak üzere ek motorlu taşıtlar vergisi
ihdas edilmesi, kurumlar vergisi oranlarının artırılması ve bazı istisnaların kaldırılması amaçlanmaktadır.
Ayrıca vergi kanunlarında yer alan bazı maktu vergi tutarlarının ilgili mevzuatında artırılmasına imkân
veren hükümlerin güncellenememesi nedeniyle bu vergilerin gayrisafi yurt içi hasıla içindeki paylarının
azaldığı dikkate alınarak maktu tutarların güncellenmesine imkân verecek şekilde yetki düzenlemeleri
öngörülmektedir.
Diğer taraftan, kamu çalışanlarımızın ve emeklilerimizin mali ve sosyal haklarında iyileştirmeler
yapılarak refah seviyelerinde artış sağlanması amacıyla düzenlemeler yapılmış ve yapılmaya devam
edilmektedir. Bu kapsamda yapılan düzenlemeler ile 2023 yılı Ocak ayında kamu çalışanlarımızın ve
emeklilerimizin aylık ve ücretlerinde ilave refah payı verilerek yüzde 30 oranında artış uygulanmış;
bayram ikramiyeleri 2.000 Türk Lirasına, en düşük emekli aylığı ise 7.500 Türk Lirasına çıkarılmıştır.
Bununla birlikte, vatandaşlarımızdan gelen talepler dikkate alınarak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen geçici 95 inci madde çerçevesinde, 8/9/1999 (dahil) tarihinden
önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında sigortalı sayılanların emekliliğe hak kazanma
koşullarından yaş şartı kaldırılmış ve iki milyonu aşkın vatandaşın emekli olabilmesine imkân tanınmıştır.
Bu düzenlemelerin devamı niteliğinde olan Kanun Teklifiyle ise; kamu çalışanlarının refah
düzeyinin artırılması amacıyla ilave iyileştirmeler yapılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda Kamu
Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023
Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme hükümleri gereğince kamu görevlilerinin aylık ve
ücretlerinde 1/7/2023 – 31/12/2023 tarihleri arasındaki dönem için enflasyon farkı dahil yapılması
öngörülen artışa ek olarak (15.965) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu
bulunacak tutarda ilave ödeme yapılması öngörülmektedir.
Ayrıca, 2016 yılından itibaren istihdamı desteklemek amacıyla işverenlere verilen asgari ücret
desteği uygulamasının 2023 yılı Temmuz-Aralık döneminde de sürdürülmesine yönelik düzenleme
yapılması öngörülmektedir.
Kanun Teklifiyle, deprem afetleri nedeniyle ortaya çıkan ilave finansman ihtiyacının karşılanması
ve Hazine nakit rezervinin güçlü seviyede tutulabilmesi amacıyla 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe
Kanunu kapsamında belirlenen net borç kullanımı tutarının artırılmasına yönelik düzenleme yapılması
ile 2023 yılında kamu personeli ve emeklilerin mali ve sosyal haklarının iyileştirilmesine yönelik
yapılan düzenlemeler nedeniyle ortaya çıkan ilave ödenek ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla merkezî
yönetim kapsamındaki kamu idareleri bütçelerinin ilgili tertiplerine ödenek ekleme yetkisi verilmesi
amaçlanmaktadır. Ayrıca, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında
Kanun gereğince uygulama bulan kur korumalı mevduata ilişkin yapılan düzenleme ile sistemin
bütünüyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca yürütülmesi öngörülmektedir.
Diğer taraftan, 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde
Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 4 üncü maddesinde, COVID-19 salgın
hastalığının ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla bu hastalığın ülkemizde ilk defa görüldüğü
11/3/2020 tarihi ile geçici 4 üncü maddenin yürürlüğe girdiği 9/11/2022 tarihi arasında geçen süre
‒ 9 ‒
Türkiye Büyük Millet Meclisi (Sıra Sayısı: 33)
içerisinde işlenen fiiller için kesilen cezaların tahsilinden vazgeçilmesi yönünde yapılan düzenlemede
yer alan, bu cezalardan tahsil edilmiş olanların iade edilmeyeceğine ilişkin hükmün Anayasa
Mahkemesince iptal edilmesi üzerine iptal kararı gerekçesi de dikkate alınarak; 1593 sayılı Umumi
Hıfzıssıhha Kanunu ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu kapsamında verilen ve 9/11/2022 tarihinden
önce tahsil edilen idari para cezalarının iadesine yönelik düzenleme yapılması amaçlanmaktadır.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Madde ile, 6/2/2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremlerin
etkilerinin azaltılması amacıyla ortaya çıkan finansman ihtiyacının karşılanmasında kullanılmak üzere,
197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 5 inci, 6 ncı ve geçici 8 inci maddelerinde yer alan (I),
(I/A), (II) ve (IV) sayılı tarifelerde bulunan ve bu Kanunun yayımlandığı tarihte kayıt ve tescilli olan
taşıtlar ile 31/12/2023 tarihine kadar ilk defa kayıt ve tescil edilecek olan taşıtlardan, bir defaya mahsus
olmak üzere, 2023 yılında tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar
vergisi alınması öngörülmektedir.
Ek motorlu taşıtlar vergisinin, bu Kanunun yayımı tarihi itibarıyla 197 sayılı Kanun kapsamında
motorlu taşıtlar vergisi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişiler adına bu Kanunun yayımı tarihinde; bu
Kanunun yayımı tarihinden 31/12/2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilen
taşıtların sahibi olan gerçek ve tüzel kişiler için ise kayıt ve tescilin yapıldığı tarihte tahakkuk ettirileceği
ve tebliğ edilmiş sayılacağı düzenlenmektedir.
Ayrıca maddede, söz konusu verginin ödeme şekli ve zamanı düzenlenirken, 197 sayılı Kanunun
4 üncü maddesinde yer alan istisnalar ek motorlu taşıtlar vergisi bakımından da geçerli kılınmakta
ve 6/2/2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle Hazine ve Maliye
Bakanlığınca mücbir sebep ilan edilen yerlerde; deprem tarihi itibarıyla kayıt ve tescilli olan taşıtlar,
deprem nedeniyle yıkılan veya ağır ya da orta hasarlı hale gelen binaların maliklerine ait taşıtlar,
depremlerde ağır hasar görerek kullanılamaz duruma gelen taşıtlar ile deprem nedeniyle eşi veya birinci
derece kan hısımlarından birini kaybeden mükelleflere ait taşıtlar da ek motorlu taşıtlar vergisinden
istisna edilmektedir. Ek motorlu taşıtlar vergisi ile ilgili olarak maddede hüküm bulunmayan hallerde
197 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmekte ve maddenin uygulanmasına ilişkin usul
ve esasları belirleme hususunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.
Madde 2- Madde ile, 2872 sayılı Çevre Kanununa ekli (1) sayılı listede yer alan veya yeniden
değerleme oranı uygulanmak suretiyle belirlenen tutarların iki katına kadar artırılması veya yarısına
kadar indirilmesi konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmesi amaçlanmaktadır.
Madde 3- Madde ile, kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı
suretiyle gerçekleşen devir ve teslimlerine yönelik istisna uygulamasının kaldırılması ve kurumların
aktiflerinde bulunan ve ticaretini yapmadıkları iştirak hisselerinin satışı suretiyle gerçekleşen devir ve
teslimlerinde KDV istisna uygulamasının devam etmesi amaçlanmaktadır.
Madde 4- Madde ile, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurumların aktifinde yer
alan ve en az iki tam yıl süreyle elde bulundurulan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve
teslimlerde KDV istisnasının geçerli olması amaçlanmaktadır.
Madde 5- Madde ile, ülkemizde yaşanan deprem afetinin ekonomik ve sosyal etkilerinin
azaltılması nedeniyle ortaya çıkan ilave finansman ihtiyacının karşılanması ve Hazine nakit
rezervinin güçlü seviyede tutulabilmesi amacıyla net borç kullanımı tutarının 2023 yılı için, Bakan
ve Cumhurbaşkanı tarafından artırılan net borç kullanım tutarının üç katı olarak uygulanmak üzere
artırılması amaçlanmaktadır.
‒ 10 ‒
Türkiye Büyük Millet Meclisi (Sıra Sayısı: 33)
Madde 6- Maddenin (a) ve (b) fıkraları ile, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) ve
(III) sayılı listelerde yer alan malların, oluşabilecek fiyat dalgalanmalarına uygun şekilde vergilenmesi ve
günün sosyal, ekonomik ve mali ihtiyaçlarına göre hızlı ve esnek karar alınabilmesi için mezkûr Kanunla
Cumhurbaşkanına tanınan yetki değiştirilmektedir. Diğer taraftan, maddenin (c) fıkrası ile, Kanuna ekli
(I) sayılı listedeki mallar için maktu vergi tutarlarının enflasyondan etkilenmemesi amacıyla bu tutarların
her yıl ocak ve temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat
endeksindeki son altı ayda meydana gelen değişim oranında güncellenebilmesi amacıyla düzenlemeler
yapılmıştır. Bu suretle spesifik bir vergi olan ÖTV’nin, fiyat artışlarının yüksek seyrettiği dönemlerde
fiyat hareketlerini izlemede yetersiz kalması, fiyat değişimlerinde nispi ağırlığını koruyamaması gibi
nedenlerden kaynaklanan Hazine gelirlerindeki azalışın önlenmesi amaçlanmaktadır.
Madde 7- İşverenlerin işgücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumalarını ve artırmalarını
desteklemek amacıyla 2016 yılından 2023/Haziran dönemi sonuna kadar her yıl asgari ücret desteği
sağlanmıştır. Madde ile, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa geçici 96 ncı
madde eklenerek, 2023 yılı Temmuz ila Aralık aylarında da istihdamı desteklemek için işgücü maliyetlerini
azaltmak üzere, madde metninde belirtilen işverenlere, finansmanı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak
şekilde, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 16,66 Türk Lirası, aylık 500 Türk Lirası
asgari ücret desteği sağlanması amaçlanmaktadır.
Madde 8- Madde ile, kurumların, girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim
sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen gelirlere sağlanan istisna hariç olmak
üzere diğer yatırım fonlarından elde ettikleri gelirlere yönelik sağlanan istisna ile taşınmaz satışlarından
elde edilen kazançlara tanınan kurumlar vergisi istisnasının kaldırılması amaçlanmaktadır.
Madde 9- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b)
bendi kapsamında; taşınmazlar, iştirak hisseleri ile üretim ve hizmet işletmeleri belirli şartlar dahilinde
kısmi bölünme işlemine konu edilebilmektedir. Madde ile, taşınmazların, kısmi bölünme kapsamından
çıkarılması amaçlanmaktadır.
Madde 10- Madde ile, kurumlar vergisi oranı %25 olarak belirlenmekte olup, söz konusu oranın;
bankalar, 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf
Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki şirketler, elektronik ödeme ve para kuruluşları, yetkili
döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları ile sigorta ve reasürans
şirketleri ve emeklilik şirketlerinin kurum kazançları için %30 şeklinde uygulanması öngörülmektedir.
Diğer taraftan, maddede yapılması öngörülen bir diğer değişiklik ile ihracatın teşvik edilmesi amacıyla
ihracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına 1 puan indirimli olarak
uygulanmakta olan kurumlar vergisi oranının, 5 puan indirimli olarak uygulanması sağlanmaktadır.
Madde 11- Madde ile, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurumların aktifinde yer
alan taşınmazlar için bu Kanunla yapılması öngörülen 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (e) bendinin değişiklik öncesi hükümlerden mükelleflerin faydalanmaları amaçlanmaktadır.
Ayrıca, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazların bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren satışlarında, 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (e) bendinde yer alan %50 istisna oranının %25 olarak uygulanması öngörülmektedir.
Madde 12- 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun geçici 4 üncü maddesinde, COVID-19 salgın hastalığının
ülkemizde yayılmasını önlemek amacıyla bu hastalığın ülkemizde ilk defa görüldüğü 11/3/2020 tarihi ile
geçici 4 üncü maddenin yürürlüğe girdiği 9/11/2022 tarihi arasında geçen süre içerisinde işlenen fiiller için
24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ile 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler