Elektrikli araçlar sözlüğü: Nedir bu EV, HEV, PHEV, AC ve DC?

Günden güne farklı model, teknoloji ve tasarımlarla karşımıza çıkan elektrikli otomobiller gelişimlerine hala devam ediyor. Peki elektrikli araçlarda gördüğümüz EV, PHEV, BEV, MHEV gibi terimler ne anlama geliyor? AC ve DC şarj arasındaki fark nedir? Nasıl daha hızlı şarj edilebilirler? Menziller neye göre değişir? İşte elektrikli araçlar için A’dan Z’ye terimler sözlüğü…

EV: EV (Electric Vehicle) Elektrikle çalışan tüm araçları temsil eder. Bu araçlar hareket etmek için elektrik motorlarından güç alırlar.ICE: Benzin, dizel, biyoyakıt ve hatta gazla çalışan geleneksel motorların yer aldığı araçlar.HEV: İçten yanmalı motorlardan elektrikli motorlara geçişte önemli bir role sahip olan hibrit motorlar için kullanılan terim. Bu araçlarda elektrik motoru ya da içten yanmalı motorlar ayrı ayrı veya birlikte güç sağlayabiliyor. Bu modellerde bataryalar için gereken enerjiyi araç geri dönüşümle kendisi sağlar. Bu modeller yakıt ekonomisine büyük katkı sağlar,PHEV: Plug-in Hibrit elektrikli araçlar yani şarj edilebilir hibrit araçlar için kullanılan terim. Bu araçlar hem elektrik motoru hem de içten yanmalı motorla hareket edebilirler. Standart hibrit araçlarla farkı ise bataryalarının dışarıdan bir güç kaynağıyla şarj edilebilmesidir. Bataryalar boşken normal bir hibrit araç gibi kullanılabilen modeller şarj edildiğinde sadece elektrik motoruyla belli mesafeler kullanılabilir.BEV: BEV terimi EV altında içten yanmalı motor veya yakıt deposuna sahip olmayan, sadece şarj edilebilir bataryalardan güç alan aktartama organı olan elektrikli modeller için kullanılıyor.  Bu modellerin şarj olabilmesi için bir güç kaynağına bağlanması gerekir.MHEV: Hafif hibrit (Mild hibrid) olarak da kullanılır. Bu modellerde elektrikli motor içten yanmalı motora  destek amacıyla kullanılıyor. Sadece elektrikli motor kullanılarak bir hareket sağlanamıyor.FCEV: Yakıt hücreli elektrikli araçlar için kullanılan terim. Bu araçlar elektrik motoruyla çalıştığı için EV sınıfında yer alıyor. Yakıt hücreleri içinde sıkıştırılan hidrojenin oksijenle teması sonucu üretilen elektrik bataryalara iletilir. FCEV otomobiller dışarıdna bir elektrik desteğine ihtiyaç duymadan kendi enerjilerini hidrojen motoruyla üretir.kW ve kWh: Bir kilovat 1000 watt’tır ve bir EV’deki en yaygın güç ölçüsüdür. 1 kW yaklaşık 1,34 hp güce eşittir. Elektrikli araçlar 100 kilometrede ortalama 15-23 kWh elektrik harcamaktadır. Kilovat, motorlardaki hp veya bg gibi motor gücünün bir ölçüsüdür ve kilovatsaat (kWh) cinsinden pil kapasitesi, litre cinsinden yakıt deposu kapasitesi gibidir.
kWh, Türkçesi kilovatsaat olan ‘kilowatt/hour’ ifadesinin kısaltmasını oluşturuyor. Elektrikli cihazların harcadıkları toplam enerjiyi belirtmek için kullanılıyor.AC ve DC: AC Alternatif Akım ve DC doğru akım anlamına gelir. Elektrikli araçlar için üretilen şarj istasyonları AC veya DC’dir. Elektrikli araçlar elektriği DC olarak depolarken şebekeden gelen akım her zaman AC’dir. Elektrikli araçlar içinde bulunan çevirici ile enerjiyi AC’den DC’ye çevirir ve bataryalara yönlendirir. Bu nedenle ev prizlerinden şarj süreleri elektrikli araçlar için oldukça uzun süren bir işlem oluyor.
DC şarj cihazlarında dönüştürücüler içinde bulunur. Yani enerjiyi araç içinde dönüştürmeye gerek kalmadan doğrudan bataryalara yönlendirir. Bu sayede daha hızlı bir şarj sağlar.
AC şarj istasyonları maksimum 22 kW enerji çıkışı sağlıyor. DC şarj istasyonları şebekeden gelen alternatif akımı çevirerek elektrikli araçlara verir.Yani AC şarjda elektriği bataryanın depolayabileceği hale getiren araç içi şarj sistemi iken DC şarjda bu dönüşümü şarj istasyonu gerçekleştiriyor. DC şarj cihazları, 50 kW ile başlayıp 400 kW’ye kadar çıkan hızlarda şarj sağlayabiliyor.WLTP: WLTP, “Hafif Taşıtlar için Dünya Genelinde Uyumlu Test Prosedürü” kısaltmasıdır. WLTP yeni arabaların ne kadar yakıt veya enerji kullandıklarını, ne kadar zararlı gaz çıkardıklarını ve bir depoyla ya da şarjla ne kadar yol gidebileceklerini test ediyor.Elektrikli araçların menzili batarya kapasitesi ve kullanıma göre değişkenlik gösterir. Daha yüksek batarya kapasitesine sahip araçların menzili daha uzun olur. Sportif ve hızlı kullanım, sürüş modu, rota, yüksek ve düşük hava koşulları, klima, koltuk ısıtma gibi enerji kullanan ekipmanlar ve lastik basıncı menzilin değişmesini sağlayan unsurlar.Elektrikli araçlar tüketilen enerjinin bir miktarını geri kazanabilir. Örneğin araç yavaşlarken, bu enerjiye ihtityaç olmadığında, fren kuvveti motorun tersine çalışması ve bundan enerji üretilmesi için toplanır. Bu enerji bataryayı şarj etmek için kullanılır.